نماز چیست | آموزش نماز خواندن
نماز بهترین عبادت و روش راز و نیاز با خداوند متعال است. اهمیت خواندن نماز در اسلام تا آنجایی است که پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) فرمودند:
مَثَلُ الصَّلَاةِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الْغِشَاءُ وَ إِذَا انْكَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ يَنْفَعْ طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاء
نماز همچون ستون خيمه است هنگامى كه ستون خيمه برقرار باشد، طناب ها و ميخ ها و پوشش خيمه برقرار و مفيد است و هنگامى كه ستون بشكند نه طناب ها بدرد مى خورد و نه ميخ ها و پوشش.
مرتبه نماز در پیشگاه خداوند به اندازه ای است که از آن به عنوان ستون دین یاد شده است و هیچ عبادتی در میان عبادات، به جایگاه نماز خواندن نمیرسد.
پیامبر اکرم (ص):
الصَّلَاةُ عِمَادُ الدِّينِ فَمَنْ تَرَكَ صَلَاتَهُ مُتَعَمِّداً فَقَدْ هَدَمَ دِينَه؛
(نماز ستون دين است، كسى كه عمدا آن را ترك كند دين خود را ويران كرده است)
این عبادت مهم باید با آداب خاصی انجام پذیرد، همانند آنکه برای یک جلسه مهم با اعضای یک شرکت بزرگ آماده و مهیا میشویم.
احکامی برای نماز در نظر گرفته شده است که از جمله آن، این است که باید با وضو و رو به قبله خوانده شود، در حین نماز خوردن و آشامیدن امکان پذیر نیست و سخن گفتن آن را باطل میکند.
در ادامه مطلب به آموزش نماز خواندن صحیح، احکام مرتبط با نماز، اهمیت و حکمت وجوب نماز میپردازیم 🙂
آموزش خواندن نماز
نماز با توجه به موقعیت زمانی صبح، ظهر، مغرب و عشا دو رکعتی، سه رکعتی و چهار رکعتی است. آداب شروع نماز به شکل زیر است:
• ابتدا وضو میگیریم.
• اذان و اقامه را میگوییم.
• سپس رو به قبله میایستیم و نیت میکنیم.
• بعد، تکبیرةالاِحرام میگوییم.
تکبیرةالاِحرام به این صورت است که دستها را تا مقابل گوش بالا میبریم و میگوییم: « اَللهُ اَکبَر ».
در رکعت اول نماز:
• پس از آن، سوره حمد و سپس سوره دیگری میخوانیم (معمولا سوره ای قرائت میشود، سوره توحید است).
• بعد از این، به رکوع میرویم و ذکر رکوع را یک مرتبه میگوییم: « سُبْحَانَ رَبِّیَ الْعَظِیمِ وَ بِحَمْدِهِ ».
• و سر از رکوع برمیداریم و میایستیم و سپس به سجده میرویم.
• در سجده ذکر سجده واجب را میگوییم: « سُبْحَانَ رَبِّیَ الاَعْلی وَ بِحَمْدِهِ ».
• سپس روی دو زانو مینشینیم و دوباره به سجده میرویم و ذکر سجده را میخوانیم.
در رکعت دوم نماز:
• بعد از سجدۀ دوم میایستیم و مانند رکعت اول، سوره حمد و سوره دیگری میخوانیم.
• سپس قنوت را به جا می آوریم. در قنوت، کف دستها را رو به آسمان میکنیم و دعای قنوت را میخوانیم.
دعای قنوت میتواند ذکر یک صلوات و یا این دعای مشهور باشد:
« رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّار ».
• پس از قنوت، به رکوع میرویم و ذکر رکوع همانند رکعت اول میگوییم.
• بعد از رکوع میایستیم و مجدد مانند رکعت اول دو سجده به جا میآوریم و ذکر سجده میگوییم.
تشهد
• در اینجا بعد از سجده دوم بلند نمیشویم، بلکه روی دو زانو مینشینیم و تشهد میخوانیم:
« اَلحَمْدُ للّٰهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ الله وَحْدَهُ لاشَرِیكَ لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُه، اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّدٍ ».
سلامِ نماز
• در نماز دو رکعتی، پس از ذکر تشهد، سلام نماز را میگوییم و نماز را به اتمام میرسانیم.
ذکر سلام نماز: « اَلسَّلامُ عَلَیْكَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَکاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَ عَلی عِبادِ الله الصّالِحینَ، اَلسَّلامُ عَلَیكُمْ وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَکاتُهُ ».
اما اگر نماز سه یا چهار رکعتی بود، بعد از تشهد دیگر سلام نماز را نمیگوییم، بلکه بلند میشویم و می ایستیم و سه مرتبه تسبیحات اربعه میگوییم:
« سُبْحانَ الله وَ الْحَمْدُ لِله وَ لا اِلهَ اِلّا الله وَ الله أكْبَر ».
• بعد از آن، به رکوع و سجده میرویم.
• در نماز سهرکعتی، بعد از سجده دومِ رکعت سوم، تشهد و سلام گفته میشود.
• در نماز چهار رکعتی، بعد از سجده دومِ رکعتِ سوم، دوباره میایستیم و بعد از تسبیحات اربعه، به رکوع میرویم و دو سجده انجام میدهیم و تشهد و سلام میخوانیم.
به این ترتیب میتوان نماز دو رکعتی، سه رکعتی و چهار رکعتی خواند.
در ویدیو زیر نحوه ی صحیح نماز خواندن را میتوانید مشاهده کنید.
احکام و آداب نماز
واجبات نماز
کارهای واجب که نماز از آنها تشکیل شده یازده چیز است:
۱. نیت ۲. تکبیرة الاحرام ۳. قیام ۴. قرائت ۵. رکوع ۶. سجده ۷. ذکر ۸. تشهد ۹. سلام ۱۰. ترتیب ۱۱. موالات
نماز دارای ۵ رکن اصلی است که اگر این ۵ رکن، به جا آورده نشود و عمدا یا سهوا فراموش شود، نماز را باطل میکند.
این ۵ رکن عبارتند از:
۱. نیت
۲. تکبیرة الاحرام
۳. قیام (در هنگام تکبیرة الاحرام و هنگام رفتن به رکوع).
۴. رکوع.
۵. دو سجده.
اما واجبات غیر رکنی نماز که شامل ۶ مورد باقی مانده میشود، اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل است؛ اما اگر سهوا باشد نماز را باطل نمیکند.
احکام نماز
• وضو برای انجام نمازهای واجب لازم است. در صورت عدم دسترسی به آب یا مشکلاتی مانند ضرورت زمانی، میتوان از تیمم استفاده کرد.
• برای انجام نماز، مکانی که در آن قرار است نماز خوانده شود، باید مباح باشد و غصبی نباشد، بدون حرکت و پاک باشد.
• همچنین جای پیشانی از جای زانوها بیش از چهار انگشت بالاتر یا پایینتر نباشد.
• مردان باید عورتین را بپوشند و زنان باید تمام بدن خود را پوشیده باشند، اما پوشاندن صورت، دستها و پاها تا مچ الزامی نیست.
• نماز باید به سمت قبله (کعبه) انجام شود.
• مسافر باید نمازهای چهار رکعتی را به صورت دو رکعتی بخواند. برای شرعی بودن سفر، باید حداقل هشت فرسخ شرعی (معادل ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) رفت و برگشت داشته باشد.
مبطلات نماز
نماز با یکی از موارد زیر باطل می شود:
• سرزدن حدث اکبر (چیزی که موجب غُسل میشود) یا اصغر (چیزی که وضو را باطل میکند)؛
• رو از قبله برگرداندن
• سخن گفتن عمدی
• خنده ی با صدا و عمدی
• تَکَتُّف: گذاشتن دستها بر روی هم
• گریه عمدی و با صدای بلند برای کارهای دنیایی
• آمین گفتن پس از پایان سوره حمد
• کاری که صورت نماز را برهم میزند: مانند بالا و پایین پریدن و دست زدن،
• خوردن و آشامیدن
• شک کردن در تعداد رکعت خواندهشده در نمازهای دو رکعتی و سه رکعتی یا دو رکعتِ اول نمازهای چهاررکعتی
• کم یا زیاد کردن عمدی یا سهوی واجبات رکنی یا کم و زیاد کردن عمدی واجبات غیررکنی.
پیامدهای سهلانگاری در نماز
بر اساس آیات قرآن و روایات متعدد از ائمه معصوم علیه السلام، سهل انگاری در نماز پیامد هایی را در پی دارد، که حتی در مشاهدات برخی از افراد که تجربه نزدیک به مرگ در برنامه زندگی پس از زندگی داشتند، این پیامد ها بیان شده اند.
• محروم ماندن از شفاعت اهلبیت:
بنا بر روایتی که ابوبصیر نقل کرده است، امام جعفر صادق(ع) زمانی که در حال احتضار بود، بستگان خود را فراخواند و گفت: «شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمیرسد.»
• بیبرکت شدن عمر و مال
• بی نور شدن چهره
• پاداش نداشتن اعمال
• مستجاب نشدن دعاها
• بهره نبردن از دعای دیگران
• مرگ با خواری
• گرسنه مردن
• تشنه مردن، به گونهای که هرچه آب بنوشد عطشش برطرف نمیشود
• فرشتهای در قبر او را زجر میدهد
• تاریکی قبر و …
حکمت وجوب نماز
در یک روایت از امام رضا(ع)، دلایل وجوب انجام نماز شامل:
تایید ربوبیت خدا، مبارزه با شرک و بت پرستی، ابراز فروتنی و ترس از خدا، زندگی بی غفلت، یادآوری خدا، جلوگیری از فساد و گناه، و اطاعت از خداوند آورده شده است.
در تفسیرهای دیگر نیز، نماز به عنوان یک وظیفه مهم به خصوص برای تقویت انضباط، تشویق به پاکسازی روح و ارتقاء اخلاق، ارزشگذاری به سایر عبادات و بخشش گناهان، بیان شده است.
همچنین در آیه ” وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي “، هدف اصلی انجام نماز یادآوری خداست. از حضرت فاطمه(س) نقل شده که خدا نماز را واجب ساخته تا انسانها از خودپسندی و تکبر دور باشند. همچنین در نهجالبلاغه آمده که نماز، به خودبینی و تکبر را پایان میدهد.
نماز، همچون سدی بلند و قوی در برابر لرزههای آتی گناهان، است. این عبادت نه تنها روح ایمان را در دل انسان تقویت میدهد، بلکه نهال تقوا را در گوشههای دل میکارد. “ایمان” و “تقوا” نهالهایی نیرومندند که برترین حصار را در برابر گناه را ساختهاند.
این واقعیت، در آیه 45 سوره العنکبوت به ما یادآوری میشود، که خویشتن را از فحشا و منکر نهی میکند. همچنین، در احادیث متعددی مطرح شده که افرادی که در گناه فرسوده بودند، شرح حال آن ها را برای ائمه بیان میکردند، آنها میفرمودند: غم نخورید، زیرا نماز آنها را به اصلاح و توبه میکشاند و پاک میکند.
نماز، با دقت انجام شود، انضباط را در انسان تقویت میدهد. زیرا باید در زمانهای معین انجام گیرد و هرگونه تاخیر یا تقدیم آن، باعث بطلان آن میشود.
همچنین رعایت آداب و احکام مربوط به نماز، انضباط را در برنامههای زندگی روزمره بهبود میبخشد.
امروزه با تحقیقاتی که در دانشگاه ها و مراکز معتبر علمی جهانی در خصوص نماز انجام شده است، مشخص شده که چه مقدار انجام این فریضه الهی دارای اهمیت است و علاوه بر آثار معنوی ای که بر انسان دارد، چه تاثیرات مهم روحی و جسمی بر وجود انسان میگذارد.
در اسلام نماز در ۳ وقت اصلی صبح، ظهر و مغرب ادا میشود، درست در ۳ موقعیت مهم زمانی آغاز صبح، آغاز ظهر و آغاز شب.
همچنین در آداب نماز خواندن محل قرار گیری اعضای بدن در سجده بر روی زمین که از لحاظ علمی میزان مفید بودن این عمل برای بدن اثبات شده است.
بنابراین نماز علاوه بر این موضوع که یک عبادت بسیار مهم در اسلام به شمار میرود، باعث اتفاقات و مواردی در انسان و نفس انسان میشود که حکمت و اسرار بیشتر این موضوعات بر انسان پوشیده است و تنها با رشد و تعالی میتوان به سر آن پی برد.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
دیدگاهتان را بنویسید