شب اول قبر چگونه است | روایت یک دختر
شب اول قبر
شب اول قبر، در واقع همانطور که از اسمش مشخص است مربوط به اولین شب دفن میت می باشد؛ اما نکته اینجاست که آیا شب اول قبر، همان شبی که ما در دنیا با توجه به زمان خود و حرکت خورشید تجربه میکنیم است؟
همچنین پرسش های بسیاری در مورد لیله الدفن یا شب اول قبر است، از جمله اینکه شب اول قبر چقدر طول میکشد؟ شب اول قبر چه میگذرد؟ و سوالاتی از این قبیل.
برای پاسخ به این سوالات ابتدا باید مفاهیمی را بررسی کنیم تا درک موضوع قبر و عالم قبر برایمان آسان تر شود و بعد به موضوع اصلی شب اول قبر بپردازیم.
در ادامه مطالب همراه باشید.
مفهوم مرگ
مرگ از جمله اتفاقاتی است که همه انسانها و موجودات و مخلوقات زنده با آن مواجه خواهند شد. به تعبیر روایات مرگ پلی است برای انتقال روح و حقیقت آدمی از جهانی به جهان دیگر.
در برخی روایات و احادیث وقوع مرگ و برانگیختن بعد از آن، به عنوان فرایند به خواب رفتن و برخاستن از خواب در نظر گرفته شده است.
گاهی نیز مرگ و جدایی از جسم، به بیرون رفتن کودک از شکم مادر تعبیر شده است که فرد را از تاریکی و غم به روشنایی و آسایش می رساند.
در روایت اسلامی آمده است که پیامبر اکرم در جنگ بدر کشتگان این جنگ را به نام صدا زد و از ایشان پرسیدند:
آیا مردگان را ندا می دهید؟
پیامبر اکرم فرمودند:
قسم به آنکه جانم در دست اوست، همانا آنان این کلام را می شنوند جز آن که قادر به پاسخگویی نیستند.
مرگ برای دوستان خدا و کسانی که آن را میشناسند، بسیار دوست داشتنی و مطبوع است.
در روایات شیعه، عمده ترین دلیل ترس مومنان از مرگ عدم شناخت آن است. در کنار این عامل اصلی مسائلی از قبیل دلبستگی به مواهب دنیوی، ارتکاب اعمال ناشایست نیز باعث ترس و وحشت از مرگ میشود.
در منابع اسلامی از مفهومی به نام “فرشته مرگ” سخن به میان آمده است که روح را از بدن قبض می کند و دارای تصویری دوگانه است.
مومنان این فرشته را در زیبا ترین صورت ممکن و در اوج مهربانی ملاقات میکنند، و کافران آن را در شدت زشتی خواهند یافت.
در روایات اسلامی ملاقات با فرشته مرگ یکی از “سه سختی بزرگ حیات آدمی” قلمداد شده است.
یکی از عمده ترین دلایل ترس، شناخت نداشتن در مورد موضوع مورد ترس است. درباره ی عزرائیل مقاله ای تهیه کردیم که با مطالعه آن اطلاعات بیشتری در مورد این فرشته مقرب الهی بدست بیاورید.
اتفاقات پس از مرگ
● مطابق روایات شیعی مومنان پس از مرگ علاوه بر فرشته مرگ و یا همراهانش، با فرشته های زیبا مواجه می شوند که تمثل اعمالشان است، و به آنان بشارت می دهند و مقدمات پذیرایی از ایشان را مهیا می کنند.
● در مقابل کافران و بدکاران با فرشته های بد هیبت و وحشتناک روبرو می شوند، که به آنان عذاب و دشواری ها را وعده می دهند.
پس از گذشت این مرحله، دو فرشته پرسشگر می آیند و از هر دو گروه کافران و مومنان، درباره پروردگار (رب)، دین، پیامبرشان پرسش می کنند تا پس از آن بر اساس نتیجه کارشان به بهشت یا جهنم روان شوند.
نام این دو فرشته پرسشگر نکیر و منکر است.
با توجه به مقدمه ای که در مورد مرگ و بعد از آن به طور خلاصه بیان کردیم، به موضوع خانه ابدی انسان در دنیا یا همان قبر و اتفاقات پس از آن یعنی شب اول قبر می پردازیم.
زمان شروع شب اول قبر
شب اول قبر از چه زمانی آغاز میشود؟
در روایتی از امیرالمومنین علیه السلام است که ایشان در مورد مرگ انسان و مشاهدات پس از مرگ می فرمایند:
.. او را می شناسد، کسی را که او را غسل میدهد. قسم می دهد افرادی را که جنازه او را حمل میکنند، که به سرعت ببرند و زودتر به خاک بسپارند. و وقتی که او را وارد قبرش میکنند، دو مَلَک به نزد او می آیند، و آن دو دو فرشته بازپرسی و بازجویی کننده از عقاید و کردار او هستند …
با توجه به این روایت از امام علی علیه السلام، به چند نکته می توان دست یافت:
این که منظور از شب اول قبر که برای مردگان در احادیث و روایات بیان شده است، همان اولین شبی که ما با توجه به زمان دنیایی خود در نظر میگیریم نیست.
یعنی اینطور نیست که وقتی کسی در صبح دفن می شود، باید چندین ساعت بگذرد تا شب شود و بعد فرشتگان پرسشگر بیایند و سوالات را بپرسند و عذاب قبر او و فشار قبر آغاز گردد.
بلکه بعد از دفن شدن، فرشتگان پرسشگر می آیند؛ زیرا زمان و ساعت شب و روز در عالم برزخ همانند عالم دنیا نیست و با هم تفاوت دارد.
شاید برای درک بهتر موضوع بتوان اینطور بیان کرد که مشابهش به مانند خوابی است که انسان در وسط روز خوابیده است، اما در عالم خواب شبی ترسناک را می بیند که اتفاقاتی برای او می افتد.
آیا شب اول قبر مختص کسانی است که بدنشان دفن شده است و قبر دارند؟
شب اول قبر فقط مختص به کسانی که بدن مادی و دنیایشان دفن میشود نیست، بلکه شامل تمام کسانی که مرده اند اما بدنشان به دلیل اتفاقاتی مانند غرق شدن و گم شدن جنازه شان، سوختن در آتش و انفجار از بین رفته است هم خواهد شد؛ و لازم نیست تا میت حتماً دفن شود تا شب اول قبر و فشار قبر او آغاز گردد.
یکی از راههایی که باعث کاهش ترس و رنج شب اول قبر برای فرد میت میشود، خواندن نماز وحشت است.
شب اول قبر چه میگذرد؟
با توجه به مواردی که در مورد مفهوم شب اول قبر نی نی سایت بیان شد، حال به این موضوع میپردازیم که قرار است در این شب بر میت چه بگذرد؟
مراحل به این صورت است که ابتدا مرگ رخ میدهد و سکرات موت انجام می شود، پس از آن قبر و وحشت قبر است.
در کتاب “من لایحضره الفقیه” آمده است که وقتی میت را به نزدیکی قبر می آورند، او را بلافاصله در داخل قبر قرار ندهند و حامل، میت را نزدیک قبر بگذارد و مقداری صبر کند تا فرد فوت شده آمادگی ورود به قبر را پیدا کند؛ زیرا روح به بدن تعلق و وابستگی دارد.
سپس در این مرحله فرشته ای به نام رومان می آید که آزمایش کننده اهل قبرها می باشد.
نقل شده است که رومان نام فرشته ای است که پیش از نکیر و منکر در قبر می آید و آدمی را میآزماید.
بعد از این مراحل که مشخص شد فرد اهل بهشت یا جهنم است، “فشار قبر” او آغاز می گردد.
در قسمتی از نامه امیرالمومنین به محمدبن ابی بکر است که حضرت علی فرمودند:
ای بندگان خدا بعد از مرگ برای کسی که آمرزیده نشود، شدیدتر از مرگ است. از قبر و تنگی و تاریکی و غربت آن بر حذر باشید. همانا قبر هر روز می گوید: من خانه غربتم، من خانه وحشتم، من خانه کِرم هستم.
قبر یا باغی از باغهای بهشت یا گودالی از گودال های آتش است.
علت فشار قبر
عمده عذاب قبر به دلیل سخن چینی کردن، غیبت کردن، دور شدن مرد از اهل خود، عدم احتراز از بول و استخفاف به آن (یعنی سهل شمردن آن) و در روایتی دیگر است که فشار قبر، کفاره آن چیزی است که مومن تضییع کرده است.
عوامل کاهش فشار قبر
از جمله کارهایی که باعث کاهش فشار قبر می شود:
● خواندن سوره نسا در هر جمعه
● مداومت بر خواندن سوره زخروف
● خواندن سوره “ن والقلم” در فریضه یا نافله
● کسی که بین زوال روز پنجشنبه تا زوال روز جمعه بمیرد
● خواندن نماز شب
● خواندن سوره تکاثر هنگام خواب.
بعد از آن سوال نکیر و منکر در قبر است.
از امام صادق روایت شده است که ایشان فرمودند:
نیست از شیعه ما، هر که انکار کند سه چیز را: معراج، سوال در قبر و شفاعت.
همچنین روایت شده است که دو فرشته پرسشگر با هیبتی هولناک می آیند و صدایشان مانند رعد غرنده است و چشم هایشان مثل برق خیره کننده، و سوال میکنند که پروردگارت کیست؟ پیغمبرت کیست؟ دینت چیست، و از ولی و امام سوال میکنند.
در این حال جواب دادن برای میت سخت است و نیاز به اعانت دارد، که در این مواقع تلقین در دو جا برای مرده ذکر شده است:
● یکی هنگامی که او را در قبر می گذارند، که در اینجا بهتر است دست راست بر دوش راست و دست چپ بر دوش چپ قرار گیرد و تلقین انجام شود.
● و دیگری وقتی که او را دفن میکنند. سنت این است که نزدیکان میت بعد از آنکه مردم از سر قبر او رفتند، نزد سر میت بنشینند و با صدای بلند به او تلقین کنند؛ و خوب است که دو کف دست را بر روی قبر بگذارنند و دهان را به قبر نزدیک کنند و تلقین را بگویند و آمده است که در این حالت نکیر و منکر می گویند: بیا برویم، تلقین حجتش کردند و احتیاج به پرسیدن نیست، و برمیگردند و سوال نمیکند.
دعای معراج و خواص قرائت این دعای پر فضیلت را مطالعه کنید.
فلسفه پرسش سوالات
فلسفه پرسش سوالات به این دلیل است که مسیر و ادامه راه برای فرد مشخص گردد. نکته ای در اینجا وجود دارد که عالم قبر، منظور همان مستطیل خاکی حفر شده نیست. در واقع همان برزخی است که بیان میشود، و باید این را بدانیم و در ذهنمان جا بیندازیم که پس از مرگ، دیگر با جسم مادی انسان کاری نیست. زیرا دیگر حقیقت وجودی انسان در عالم دنیا نیست و با مرگ به عالمی دیگر منتقل شده است.
در روایتی از پیامبر اکرم است که وقتی افرادی که برای تشییع جنازه فرد فوت شده آمدند، پس از تشییع آنجا را ترک می کنند و شخص متوفی هنوز صدای کفش رفتن آنها را میشنود، دو ملک بر او وارد می گردند. در واقع به همین سرعت، سوالات قبر آغاز می گردد
با توجه به این موارد، سوالات قبر از همان ابتدای ورود به قبر انجام میشود.
پرسش سوالات قبر چقدر طول میکشد؟
پرسش سوالات از فرد متوفی به آن شکلی که ما در دنیا، به صورت امتحان در برگه یا به صورت شفاهی به آن پاسخ می دادیم و زمانی در این مدت سپری میشد نیست، و نمیتوان برای آن زمان تعیین کرد که به طور مثال ۵ دقیقه، ۱۰ دقیقه یا بیشتر و کمتر طول می کشد.
در مرحله آخر بعد از سوالات فرشتگان، کسی که از پرسش و پاسخ به آنها سربلند بیرون بیاید، در روایت است که قبرش گشایش پیدا می کند (نه آن قبر خاکی و مستطیل شکل دنیا، بلکه جایگاهش در برزخ) و دری از باغهای بهشت (در واقع جلوهای از آن باغ،یا به صورت تمثیلی، باغچهای از باغهای بهشت) به رویش باز می شود تا زمان برانگیخته شدن، در آنجا بماند و اگر در پاسخ به سوالات مردود شد، تعبیر روایت این است که دری از جهنم به رویش گشوده می شود.
با توجه به این موارد روح باید در بدن برزخی تکلیفش مشخص شود و به همین دلیل سوالات از ابتدا پرسیده می شود و چیزی به اسم روح سرگردان وجود ندارد، و تمام مراحل پس از مرگ و ورود به قبر اتفاق می افتد.
حال در ادامه داستان واقعی شب اول قبر را قرار دادیم تا حقیقت وجود این مسئله برای همگان روشن شود.
شب اول قبر به روایت یک دختر
شب اول قبر اهل سنت
علامه محمدحسین طباطبایی در جایی بیان کردند استادشان حاج میرزا علی آقا قاضی میگفت:
در شهر نجف عراق در نزدیکشان مادری از اهل تسنن فوت کرده بود و دخترش بسیار غمگین بود و گریه می کرد. در کنار قبر مادرش آنقدر ضجه و ناله کرد که همه اقوام از ناراحتی این دختر به گریه افتادند.
زمانی که بدن مادر را می خواستند در قبر قرار دهند، دختر فریاد میزد که مرا از مادرم جدا نکنید و هرچه تلاش کردند او را از مادرش جدا کنند افاقه نکرد. در نهایت تصمیم بر این شد که دختر در قبر، در کنار مادرش بخوابد و کنارش قرار گیرد و جنازه را خاک نکنند، فقط روی قبر را با چوب بپوشانند. در آخر دریچه ای برای دختر قرار دادند که هر موقع تصمیم گرفت از آن خارج شود.
این دختر در شب اول قبر در کنار مادرش خوابید و فردا صبح که اقوام به نزدیک قبر و دختر آمدند و سرپوش را برداشتند، به ناگاه دیدند که موهای دختر به طور کامل سفید شده است و از او پرسیدند که چطور این اتفاق افتاده است.
دختر در پاسخ به سوالشان گفت: در قبر کنار مادرم خوابیدم. ناگهان دو فرشته به نزد مادرم آمدند و در دو طرف ایستادند و شخص محترمی هم در وسط قرار گرفت.
آن دو فرشته به پرسش از مادرم در خصوص عقایدش پرداختند. سپس در مورد توحید سوال کردند و پس از آن در خصوص نبوت سوال پرسیدند، و مادرم به همه این سوالات پاسخ داد.
آن دو فرشته در سوال بعدی به پرسش در مورد امامت پرداختند که امام تو کیست؟ در این هنگام، آن مرد محترم که در وسط ایستاده بود گفت: من امام او نیستم! به ناگاه بعد از این سوال، آن دو فرشته چنان با گرز خود بر سر مادرم کوبیدند که آتش آن به سوی آسمان زبانه کشید.
من بر اثر ترس و وحشت این اتفاق، به این شکل در آمدم و موهای سرم همه سفید شدند. مرحوم علی آقا قاضی میگفت: چون اقوام آن دختر همگی از اهل سنت بودند، با شنیدن این اتفاق و تحت تاثیر این واقعه شیعه شدند.
زیرا این حادثه با مذهب تشیع مطابقت داشته و آن شخص محترم که همراه فرشتگان پرسشگر بوده، حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام بوده است.
گفته میشود هر کس 40 صبح دعای عهد بخواند و با امام زمان تجدید عهد کند اگر قبل از ظهور بمیرد، خداوند او را هنگام ظهور مجدد به دنیا باز میگرداند
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
5 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مطالب عالی و آموزنده بود خدا خیرتون بده .امام علی علیه السلام بازوان شما رو بگیر
سلام بسیارمطلب جالبی بود و ممنون بابت داستان عبرت اموز…انشالله که حضرت علی (ع)دستگیر همه مون باشه
سلام بسیارمطلب جالبی بود و ممنون بابت داستان عبرت اموز…انشالله که حضرت علی (ع)دستگیر همه مون باشه
کن اعتقادی به این چرندیاات ندارم با اینکه شیعه هستم امام های خودمو کامل نمیشناسم….
کن اعتقادی به این چرندیاات ندارم با اینکه شیعه هستم امام های خودمو کامل نمیشناسم