شهادت چیست و چه فرقی با مردن دارد؟
شهادت چیست و چه فرقی با مردن دارد؟
واژه “شهادت” در واژگان به معنای اظهار گواهی، حاضری، و کشته شدن در سبیل خدا؛ در محضر حضور، شاهدی بر مشاهده و معاينه، نمایان است.
در اصطلاح، “شهادت” به معنای ارتقاء به جاودانگی از طریق فداکاری در راه الهی آمیخته با مشارکت در وجود افرازی از خلق است و به اصلاح عام ” کشته شدن در راه خدا ” است.
” آن لحظهای که انسان، با توجه به خطراتی که ممکن است حاصل شود، با ظن یا یقین، تنها به خاطر هدفی مقدس و انسانی، و به تعبیر ارزشمند قرآن کریم، یعنی “فی سبیل الله”، به شهادت پیوندد، مرگ او شهادتی است که در آن جلوهی عظمت انسانی به رخ میآید. “
شهادت چیست؟
شهادت دو رکن اساسی دارد:
– اول، در خدمت در راه الهی و “فی سبیل الله” بودن؛ جایی که هدف، نهایتاً مقدس و انسانی باشد، و انسان با ارادهی پرقدرت خود، تمام وجود خود را فدای این هدف نماید.
– دوم، این شهادت باید با آگاهی و هوشیاری، به طور آگاهانه و متفکرانه باشد.
شهادت، به دلیل اینکه به صورت آگاهانه و اختیاری اتفاق میافتد و در پی دستیابی به هدفی نجیب و مقدس قرار دارد، از هر نوع انگیزه خودگرایانه دور و مبراست، به عنوان یک عمل پرمعنا و با ارزش تحسین و افتخار شناخته میشود، و به عنوان یک اقدام قهرمانانه تلقی میگردد.
فرق شهادت و مردن
مُردن با چند قسم دارد:
مرگ طبیعی: زمانی که شخص به پایان عمر طبیعی خود میرسد و به صورت طبیعی جان خود را از دست میدهد. این نوع مرگ، به عنوان یک واقعیت عادی تلقی میشود، نه به عنوان یک اتفاق افتخارآمیز و نه به عنوان یک حادثهای که ملامتآمیز باشد.
بلایا و بیماری ها: فوتی در نتیجه بیماریها مانند حصبه، وبا و سایر عوامل مختلف، مانند حوادث و فاجعههایی همچون زلزله و سیل اتفاق میافتد.
این گونه مردن نیز افتخار یا ملامت به همراه ندارد و به عنوان یک اتفاق ناخوشایند شناخته میشوند و موجب تأسف میگردد.
جنایت: مرگهایی که در پی یک هدف جنایت آمیز اتفاق میفتند؛ به عبارت دیگر، مرگهایی که مقتول در هیچ اقدامی در این موضوع دستی ندارد و قاتل، به دلیل هوی و خواستههای شخصی خود که حضور طرف را به عنوان تهدیدی برای منافع خود در نظر میگیرد، او را به عنوان هدف قرار میدهد و به قتل میرساند.
این عنوان از مرگ، با وجود اینکه پر از ترحم و تأسف است، اما از جنبهای تحسینبرانگیز نمیباشد و به عنوان یک افتخار محسوب نمیشود؛ زیرا مقتول هیچگونه دخالتی در این اتفاق نداشته است.
حسادت، عداوت و حقارت طرف، بدون دلیل مشخصی، منجر به کشته شدن او شده است.
خودکشی: مواردی همچون خودکشیها که خود به عنوان “جنایت” شناخته میشوند، به عنوان یکی از بدترین نحوههای مرگ محسوب میشوند.
این نوع مرگ، به نوعی خودنفله کردن و از بین بردن جان خود را نمایان میکند و از بدترین مرگ ها به حساب میآید
در بین شکلهای مختلف مرگ و میر، تنها شهادت است که برتری و ارزش بیشتری نسبت به حیات و زندگی دارد، و به عنوان نجات بخش و بزرگترین تجلی عظمت تلقی میشود.
توصیف شهادت در آیات و روایات
در بیان قرآن شهدا زنده اند.آن ها رزق خود را از پروردگار دریافت می کنند. (اعراف/۱۶۹)
رسول خدا(ص) می فرمایند:
«اِنَّ فَوْقَ کُلِّ بِرٍّ بِرّاً حَتّى یُقْتَلَ الرَّجُلُ شَهِیْداً فِى سَبِیْلِ اللّهِ»
«بالاتر از هر نیکى، نیکى دیگرى وجود دارد. تا به شهادت در راه خدا رسد که برتر از آن چیزى متصور نیست»
(اصول کافی، ج۲,ص۳۴۸,ح۴)
در دیدگاه اسلام، شهادت از منظر فردی، به این معناست که برای شخص شهید، نه تنها یک موفقیت بلکه بزرگترین موفقیت، و نه تنها یک آرزو بلکه بزرگترین آرزو است.
امام حسین (ع) فرمود: جدم به من فرموده است که تو درجه ای در نزد خدا داری که جز با شهادت به آن درجه نائل نخواهی شد.
بنابراین، درک این موضوع نشان میدهد که برای امام حسین، شهادت به معنای دستیابی به یک سطح بالاتر ارتقاء و به عبارت دیگر، نقطه عالیت و بلندای تکامل است.
در صورتی که مرگ به شکل شهادت باشد، واقعاً یک دستاورد بزرگ به حساب میآید و برای شهید، جشن و شادمانی خاصی را در پی دارد.
پیغمبر (ص) فرمود: هر صاحب عمل نیکی، فوق عمل برش، بری هست، مگر شهادت که دیگر مافوق این بر، بری نیست (بحارالانوار، ج74، ص60)،
برتری شهادت نسبت به مرگ طبیعی، به این دلیل است که افراد شهید مقام شفاعت و بهرهمندی از آمرزش و رحمت الهی را از لطف و کرم خداوند به دست میآورند، و در آیات قرآن این نکات به وضوح ذکر شدهاند.
توصیف شهادت و امتیازات شهید بر دیگران:
شهادت و دل کندن از همهٔ وابستگیها، در لحظه و آنی رخ نمیدهد.
بلکه این مسیر یک راه پیچیده است که دست یافتن به آن نیازمند گذر از مقدماتی میباشد.
از جمله این مقدمات موارد زیر هستند:
۱. شهادت و هنر خوب زندگی کردن
هر کسی نمیتواند به لحظهی شهادت در راه خداوند دست پیدا کند!
شهدا پیش از آنکه جان خود را در به خدا اهدا کنند، مسیر خود را با هنر و زیبایی به خوبی طی کردند.
این وعدهٔ الهی است که اگر کسی در زندگی، هنرمندانه مسیر را ادامه دهد، در پایان راه، سرانجامی خوش و شهادتی افتخارآمیز برای او تدارک دیده شده است.
«الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ»
(رعد/۲۹)
«کسانی که ایمان آوردند ، و کارهای شایسته انجام دادند. برای آنان زندگی خوش و با سعادت و بازگشتی نیک است.»
۲. گزینش هوشمندانهٔ مرگ
انسانها عمدتاً به دنبال تجربهی یک زندگی خوب هستند. اما کمتر میتوانیم پیدا کنیم کسانی که برای یک مرگ خوب، طرحی در نظر گرفته باشند.
مرگ یکی از سنتهای الهی است که از آن نمیتوان گریز کرد.
در این راستا، افرادی هستند که با آگاهی، به استقبال آن میروند و با دل کندن از دنیا، کشته شدن و شهید شدن در راه خدا را انتخاب میکنند.
این گروه، بالاترین درجهی انتخاب در مسیر زندگی خود را دنبال کردهاند.
هرگز بشر نمیتواند ارزش این انتخاب را به اندازهی لازم بسنجد.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده است:
«شرافتمندانه ترین مرگ شهادت است.»
(میزان الحکمه / ج ۶ / ص ۲۸۷۲)
۳. دل کندن برای شهادت
شهدا، همچون سایر انسانها، در دل خود شوق زندگی داشته اند در مسیر رسیدن یه شهادت احساس رضایت از پدر و مادر، همسر و فرزندان خود را دریافت کردند و
با وجود داشتن امکانات مادی و خانوادگی، شجاعت به خرج دادند، از دنیا و آمال و آرزوهای آن دست کشیدند برای رسیدن به جایی که نیاز به دل کندن از همه چیز دارد
نداشتن حس تملک نسبت به مال و اموال، به عنوان یکی از ویژگیهای برجستهٔ شهدا، درخشان است.
تعداد بسیاری از این افراد با عظمت، اموالی که در اختیار داشتند را به عنوان وقف اهدا کردند یا به دیگران بخشیدند. علاوه بر این، از بسیاری از مقامات اجتماعی بلندپایهشان دست کشیدند.
این رضایت قلبی، چیزی بیش از شوق دستیافتن به خداوند یگانه نیست و واقعیت دل کندن را نمایان میسازد.
۴. شور و شوق شهادت
وقتی انسان موفق به دل کندن از دلبستگیها و پیوندهایش در زندگی شود، خداوند شوق رسیدن به خود را به جای آن در دل او میکارد.
این دل کندن، آغازِ سفری است که به دل سپردن به خدا منجر میشود.
پیامبراکرم(ص) شوق خود به شهادت را این چنین بیان می کنند:
«دوست دارم در راه خدا کشته شوم (نه یک بار و دو بار که) بارها کشته شوم و زنده شوم و باز هم کشته شوم.»
(كنز العمّال /۱۰۵۶۴)
بعضی از افراد تمام عمر خود را در تلاش برای تحقق آرزوی شهادت میگذرانند. آنها با پشتکار و اراده، به دنبال رسیدن به شهادت هستند و در نهایت، به این شوق پر از اشتیاق دست مییابند.
« بعضی پیمان خود را به آخر بردند و بعضی دیگر در انتظارند»
(احزاب/۲۳)
مقام شهید:
در افکار اسلامی، روایتی به چشم میآید که گروههای مختلفی به عنوان شهدا از دنیا میروند. از زبان پیامبر گرامی اسلام نقل شده است:
کسى که در طریق تحصیل علم از دنیا برود شهید مرده است!
در حدیثی از امام صادق (ع) مى خوانیم:
کسى که براى دفاع از مال خود در برابر مهاجمین ایستادگى کند و کشته شود شهید است.
امام رضا (ع) از رسول خدا (ص) چنین نقل مى کند:
نخستین کسى که داخل بهشت مى شود شهید است.
امیر مؤمنان على (ع) مى فرماید:
کسى که در بستر از دنیا رود اما معرفت حق پروردگار و معرفت واقعى پیامبر او و اهلبیتش را داشته باشد شهید از دنیا رفته است!
در این باره، روایات و سخنان بسیار زیاد است، که نشان میدهد شهادت، محدود به ساحت جنگ نبوده و با بهبود اعمال و رفتار، میتوان به پاداش شهادت دست یافت.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
دیدگاهتان را بنویسید