اصول دین و فروع دین | توضیح کامل
اصول و فروع دین
در این مقاله سعی بر این داریم تا به موضوع اصول دین فروع دین بپردازیم، و به این سوالات پاسخ دهیم که اصول و فروع دین چیست؟ شامل چه مواردی هستند و هر کدام از موارد را به اختصار توضیح دهیم.
از آنجایی که به دین اسلام برنامه ای جامع و کامل برای زندگی سعادتمندانه انسانهاست، دانستن اصول اولیه آن بسیار مهم است؛ زیرا اسلام بالاترین دین و برنامهای است که میتواند به طور جامع و کامل پاسخگویی رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با خود و دیگر انسان ها، با محیط اطراف و زندگی فردی و اجتماعی باشد.
و از جمله آیین هایی است که برای تمام بخشهای زندگی بشر، یک برنامه کامل دارد.
اصول دین را نام ببرید
اصول دین به معنای اساسی ترین اعتقادات اسلامی است، که پایه و اساس دین اسلام است.
اصول دین به ترتیب شامل:
- توحید
- معاد
- نبوت
- امامت
- عدل
اصول دین چند است؟
از نظر همه ی مذهب های شیعه توحید، معاد، نبوت اصول دین اسلام هستند، اما در اصول دین شیعه امامت و عدل قرار داده شده است.
توضیح هر کدام را به اختصار در زیر قرار دادیم. (بر روی هر بخش کلیک کنید تا مطالب را مشاهده کنید.)
توحید به معنای اعتقاد به خداوند یکتا که خالق کل جهان است، یگانه بی همتاست و بر همه امور مخلوقات و جهان آگاه است. خداوند متعال بی نیاز از هر چیزی است و تمام موجودات و مخلوقات تحت اراده و فرمان او هستند.
ایمان به او، باعث ایجاد آرامش در انسان و آسودگی خاطر و دوری از گناهان می شود و همچنین باعث پیشرفت در زندگی است. بنابراین وظیفه ماست که در شناخت خداوند کوشا باشیم و بدانیم که اول و آخر اوست و در هر لحظه از زندگی مان به او نیازمند هستیم.
معاد به معنای ایمان داشتن به روز قیامت و جهان پس از مرگ است.
اعتقاد به اینکه آدمیزاد بعد از مرگ زنده خواهد شد، و همچنین اینکه مرگ پایان زندگی انسان نیست؛ بلکه پُلی است بین دنیا و سرای آخرت.
خداوند متعال انسان ها را طوری خلق کرده است که قابلیت زنده شدن را دارند، و همچنین فطرتِ میل به جاودانگی در انسان قرار داده شده است، و اگر با مرگ زندگی انسان پایان یابد، در آن صورت خلقت انسان ها بیهوده خواهد بود، و این موضوع با حکمت الهی سازگار نخواهد بود.
همانطور که خداوند در قرآن میفرماید:
وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ.
مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ.
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ.
يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ.
و ما آسمان ها و زمین و آنچه را میان آن دو است، به بازی نیافریده ایم؛
ما آن دو را جز به درستی و راستی به وجود نیاورده ایم، ولی بیشترشان [به حقایق] معرفت و آگاهی ندارند.
بی تردید روز جدایی [حق از باطل، مؤمن از کافر و پاک از ناپاک] وعده گاه همه آنهاست؛
همان روزی که هیچ دوستی چیزی از عذاب را از دوستش دفع نمی کند، و چون [آلوده به شرک و کفرند] یاری نمی شوند.
( سوره دخان-آیات 38 تا 41 )
أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ.
آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريدهايم و اينكه شما به سوى ما بازگردانيده نمىشويد؟
( سوره مومنون-آیه 115 )
نبوت به معنای ایمان داشتن به اینکه خدای متعال راهنما و پیامبرانی را برای هدایت انسانها قرار داده است.
به پیامبران خود کتاب و دین عطا کرده تا راه درست سعادتمندی را به انسان ها یاد دهند، و در این راه کمک کننده باشند و همچنین آنها را از گناه باز دارند.
امامت به معنای ایمان داشتن به جانشینی امامان معصوم پس از پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.
پیامبر و امامان علیه السلام اموری را در قالب شرعیات و احکام دینی به انسانها آموختند.
در روایتی از پیامبر گرامی اسلام است که ایشان فرمودند:
هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.
در دین اسلام امامان دوازده نفر هستند که نام هایشان به ترتیب:
امام علی علیه السلام، امام حسن و امام حسین علیه السلام، امام سجاد، امام باقر، امام صادق، امام موسی کاظم، امام رضا علیه السلام، امام جواد، امام هادی، امام حسن عسگری علیه السلام، و آخرین امام حضرت مهدی عجل الله هستند، که ایشان زنده اند و از نظرها غائب.
و روزی فرا خواهد رسید که ایشان ظهور کرده و جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد و حکومتی بر اساس عدالت و درستی برپا خواهد نمود.
عدل به معنای ایمان به این موضوع که خداوند متعال عدل را بر انسان ها جاری می سازد.
یعنی اینکه نه حق کسی از بین خواهد رفت و پایمال خواهد شد و نه حق کسی را به دیگری بدهد و یا بین بندگان خود تبعیض قائل شود، و به کسی ظلم نخواهد شد.
در واقع خداوند متعال به معنای واقعی عادل است، زیرا او بی نیاز از هر چیز و هر کسی است.
حال بعد از بحث اصول دین، به مبحث فروع دین می پردازیم.
این نکته را متذکر شویم که اصول دین بهایی، اصولی است انشعاب یافته از فرقه بابیه، و احکام دین بهاییت هیچ ارتباطی به اصول دین و فروع اسلام ندارد.
فروع دین
هیچ مسلمانی نمیتواند اصول دین را تقلید کند و آنها پایه و ریشه اساسی دین هستند، و انسانها باید از آن آگاهی داشته باشند.
فروع دین
فروع دین به معنای دستورات عملی و احکامی است که از طرف خداوند به پیامبر داده می شد، تا ایشان این دستورات را برای هدایت بشر به سوی سعادت دنیا و آخرت آموزش دهند.
در فروع دین که شامل احکام و دستورات است، اگر فرد مجتهد باشد، یعنی اینکه بتواند احکام الهی را از روی دلیل به دست بیاورد، به عقیده خود عمل می کند. و اگر مجتهد نباشد، باید از فردی مجتهد تقلید کند.
همانطور که فردی، در اموری که اطلاعی ندارد به متخصصان حوزه مربوطه رجوع می کند.
- نماز
- روزه
- خمس
- زکات
- حج
- جهاد
- امر به معروف
- نهی از منکر
- تولی
- تبری
تولی (دوستی با دوستان خدا)
تبری (دشمنی با دشمنان خدا)
مرحوم فیض کاشانی در مورد اصول و فروع دین می فرمودند:
اصول دین مانند درختی است که فروع دین ثمرات آن است.
همچنین در ادامه می فرمودند:
اشرف از میان این دو (علم و عمل) علم است. علم به منزله درخت و عبادت به منزله ثمره ی آن است
فروع دین از کجا به دست می آید؟
فروع دین را از قرآن، روایات پیامبر گرامی و امامان، عقل و اجماع به وسیله دانش فقه استخراج می کنند.
به فتوای مجتهدان یادگیری فروع دین از واجبات است. زیرا روزانه در زندگی خود با آنها سر و کار داریم.
در ادله اربعه که شامل قرآن، حدیث ،عقل و اجماع است، ممکن است سوال پیش بیاید که اجماع یعنی چه؟
اجماع در فروع دین و به زبان عربی به معنای اتفاق نظر اهل فن در مورد یک موضوع است.
اتفاق نظری که دلالت بر رأی امام معصوم علیه السلام داشته باشد؛ یعنی اینکه از اتفاق علما و فقها به دست بیاید که رأی اجماع شده شامل رأی معصوم باشد.
با توجه به این که اصول دین را به اختصار معرفی نمودیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که آموزش اصول دین به کودکان مسلمان خود از واجبات می باشد و وظیفه ای است در برابر والدین که باید به آن توجه خاص بنمایند.
ما به عنوان یک مسلمان وظیفه داریم تا راه را برای ظهور ولی امر آسان کنیم، و یکی از این راه ها میتواند تربیت فرزندانی ولایی و آگاه به اصول اولیه اسلام باشد، و هرگز نباید این امر را کوچک و نادیده بگیریم.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
امید روشن هستم، از سال 96 پا به عرصه سایت گذاشتم. من یکی از علاقمندانِ حوزه سئو هستم و تلاش میکنم با علم سئو مطالب آموزشی بیشتری را در بستر وب منتشر کنم.
6 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
عالی و مختصر ممنون
خواهش میکنم
واقعا عالی بود.
خمینی ای امام ریدی به این قیام
مختصر و مفید بود . سپاسگزارم
باز هم مطالب که در حیطه ی آموزشی کاربرد دارد بگذارید .متشکرم
ممنون از شما
بله حتما به امید خدا